Rhetorica ad Herennium
Uddraget
af den latinske tekst stammer med enkelte ændringer fra Søren Hindsholms opsætning
af teksten på adressen http://www.hindsholm.dk/soeren/filer/adher.pdf
Opsætningen af den latinske tekst svarer til opsætningen
i [Cicero] Retorik til Herennius oversat af Søren Hindsholm, Gyldendal
1998 (ISBN 87-00-34016-2)
Kapitel 1
Talerens opgave
1.1 Fortale til Gajus Herennius
Bog 1, § 1
<...>
§ 2
Oratoris officium est de iis rebus
posse dicere, quae res ad usum civilem moribus ac legibus constitutae sunt, cum
assensione auditorum, quoad eius fieri poterit.
1.2 De tre talegenrer
Tria sunt genera causarum, quae
recipere debet orator:
• demonstrativum,
• deliberativum,
• iudiciale.
Demonstrativum est quod tribuitur in
alicuius certae personae laudem aut vituperationem. Deliberativum est in
consultatione, quod habet in se suasionem et dissuasionem. Iudiciale est quod
positum est in controversia, quod habet accusationem aut petitionem cum
defensione.
1.3 Talerens fem opgaver
Nunc quas res oratorem habere oporteat
docebimus, deinde quo modo has causas tractari conveniat ostendemus.
§ 3
Oportet igitur esse in oratore
• inventionem,
• dispositionem,
• elocutionem,
• memoriam,
• pronuntiationem.
Inventio est excogitatio rerum verarum
aut veri similium, quae causam probabilem reddunt. Dispositio est ordo et
distributio rerum, quae demonstrat quid quibus locis sit collocandum. Elocutio
est idoneorum verborum et sententiarum ad inventionem adcommodatio. Memoria est
firma animi rerum et verborum et dispositionis receptio. Pronuntiatio est vocis,
vultus, gestus moderatio cum venustate.
1.4 Teori, efterligning, øvelse
Haec omnia tribus rebus assequi
poterimus, arte, imitatione, exercitatione. Ars est praeceptio quae dat certam
viam rationemque dicendi. Imitatio est qua inpellimur cum diligenti ratione ut
aliquorum similes in dicendo valeamus esse. Exercitatio est assiduus usus
consuetudoque dicendi.
Quoniam demonstratum est quas causas
oratorem recipere quasque res habere conveniret, nunc quemadmodum ad orationem
possint officia oratoris accommodari dicendum videtur.
Kapitel 2
Stofsamling til det juridiske
partsindlæg
§ 4
Inventio in sex partes orationis
consumitur:
• exordium,
• narrationem,
• divisionem,
• confirmationem,
• confutationem,
• conclusionem.
Exordium est principium orationis per
quod animus auditoris vel iudicis constituitur et apparatur ad audiendum.
Narratio est rerum gestarum aut proinde ut gestarum expositio. Divisio est per
quam aperimus quid conveniat, quid in controversia sit, per quam exponimus
quibus de rebus simus dicturi. Confirmatio est nostrorum argumentorum expositio
cum asseveratione. Confutatio est contrariorum locorum dissolutio. Conclusio est
artificiosus terminus orationis.
Tilbage til
Denne side er senest opdateret d. 16.3. 2003 af Elisabeth Nedergaard